Mašinsko prevođenje ili prevodilac
Alati za mašinsko prevođenje, kao što je Google Translate, jedan od najpopularnijih danas, nažalost su prvi izbor gotovo svim korisnicima interneta ili firmama kada im profesionalan prevod nije dostupan ili kada ne žele da ga plate. Međutim, mašinsko prevođenje koje obavljaju sami računari nikada nije dovoljno dobro – čitav proces obradi kompjuterski program koristeći zadane algoritme.
Softver ne može da razumije tekst onako kako ga razumiju ljudi. Sve ono što zahtijeva istraživanje, rješavanje dvosmislenosti, prepoznavanje grešaka i njihovu obradu, kao i kompleksne kognitivne procese za sada je nedostižno mašini. Svi alati za mašinsko prevođenje kao krajnji proizvod nude tekst u kojem ima mnogo grešaka i nedostataka. Oni vam ponekad mogu pomoći da shvatite suštinu teksta na veoma brz i lagan način pri čemu ćete zanemariti gramatičke i ostale greške. Dokazano je da kvalitet prevoda opada kako količina teksta raste. Ukoliko je potrebno da prevedete samo jednu riječ ili frazu, tada se mogu očekivati kvalitetniji rezultati. Ukratko za mašinsko prevođenje je potreban kontrolisan jezik, odnosno tekstovi koji su prilagođeni računarskoj obradi.
Prevodilačka profesija je složena i zahtjevna djelatnost, a prevodioci najčešće nailaze na nerazumjevanja onoga kome je usluga potrebna i na veliku prepreku, a to je brzina. Nažalost, prevodilac u toku određenog vremenskog intervala može da prevede ograničen broj riječi. Logično je da način razmišljanja jednog čovjeka ne može dostići obim i brzinu kojom računari obrađuju podatke, jer ljudski mozak karakterišu procesi koji su, za razliku od računarskih, kompleksni. Samo ljudi imaju sposobnost da shvate namjerno ili slučajno nedorečen, neprecizan i dvosmislen tekst i jedino oni mogu na adekvatan način prilagoditi takav tekst, vršiti razne kompenzacije, prepoznati lažne parove, nepostojanje odgovarajuće gramatičke kategorije ili termina, te greške i odlučiti kako da se sa njima postupi. Jedino se ljudi mogu opredijeliti za određeni sinonim na osnovu svog znanja i iskustva. Interpretacije prevodioca se zasnivaju na mnoštvu odluka, razumjevanju značenja i iskustvu.
Prevođenje zahtijeva, pored razvijenih lingvističkih i stručnih vještina, i veliku kreativnost, timski rad i strpljenje. Prevođenje s jednog jezika na drugi često se među nepoznavaocima i nestručnim licima svodi na prostu zamjenu: riječ za riječ. Međutim, traduktologija, nauka o vještini prevođenja, ovu zamjenu posmatra kao najniži nivo procesa prenošenja poruka s jednog jezika na drugi, iznad koga se nalaze prevođenje i prevođenje smisla. Prevodilački proces nije samo prevođenje nizova riječi, već sofisticirani proces prenošenja značenja, konteksta, namjera, tona i emocija između različitih kultura i jezika. Ono podrazumijeva složene kognitivne procese koji uključuju tumačenje izvornog teksta i interpretaciju značenja koje je nezamislivo bez razmišljanja. Takođe zahtijeva neiscrpno poznavanje gramatike, sintakse, semantike, višeznačnosti, metafora, idiomatskih izraza, slenga, idiolekata, izraza svojstvenih dijalektima, sociolektima i žargonima, skraćenica izvornog jezika i poznavanje kulture govornika nekog jezika.
Stoga, odgovor na pitanje: Da li mašinsko prevođenje može ponuditi kvalitetan prevod i koja je cijena lošeg, nerazumljivog i nepreciznog prevoda? glasi: Ne može, a cijena je previsoka jer mašina ne može da razlikuje suptilne nijanse značenja pojedinih riječi, ne može da pokaže kreativnost potrebnu za prevođenje različitih tekstova, ne može da uoči skrivena značenja koja mogu drastično da utiču na tumačenje nekog teskta, a takođe mašine ne mogu prevoditi ni osjećaje ni ironiju.
Sa druge strane, tržište jezičkih usluga je veliko i ima brzu stopu rasta jer se industrija širi, prevod je sve traženija usluga, stoga su prevodioci pouzdani partneri u poslovanju svake firme koja želi da bude prisutna na međunarodnom tržištu. Jednostavno rečeno: Troškovi profesionalnih prevoda su uvijek isplativi.